23 stycznia 2009 r. w siedzibie Książnicy Cieszyńskiej nastąpiło podpisanie porozumienia, na mocy którego Książnica dołączyła do grona instytucji współtworzących Śląską Bibliotekę Cyfrową. Dokumentów, otwierający przed Książnicą Cieszyńską
możliwość włączenia swoich zasobów cyfrowych do ogólnopolskiej, a w niedalekiej już przyszłości także europejskiej sieci bibliotek cyfrowych, w imieniu założycieli ŚBC parafowany został przez rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, prof. dr hab. Wiesława Banysia, a podpisali go dyrektor Biblioteki Śląskiej, prof. dr hab. Jan Malicki oraz dyrektor Książnicy Cieszyńskiej, Krzysztof Szelong w obecności burmistrza miasta Cieszyna, Jana Matuszka. Wydarzeniu temu towarzyszyło spotkania z bibliotekarzami i archiwistami z regionu cieszyńskiego (z obu stron Olzy), podczas którego Remigiusz Lis, wicedyrektor Biblioteki Śląskiej odpowiedzialny za koordynację prac nad Śląską Biblioteką Cyfrową przedstawił jej założenia i dotychczasowy rozwój, a Krzysztof Szelong zaprezentował politykę Książnicy Cieszyńskiej w zakresie dygitalizacji cieszyńskich zbiorów zabytkowych oraz dorobek, jaki w tej sferze zdołano dotąd wypracować.
Program dygitalizacji zainicjowany został w Książnicy Cieszyńskiej w 2003 r. W jego fazie pilotażowej, przy wykorzystaniu środków własnych biblioteki oraz będących w jej dyspozycji prostych narzędzi informatycznych, zdygitalizowano wszystkie historyczne katalogi zbiorów. W latach 2003-2005 zostały one udostępniano w Internecie, stając się – obok tworzonych równocześnie katalogowych baz danych – ważnym składnikiem wyszukiwawczego instrumentarium Książnicy Cieszyńskiej Niejako na marginesie prac nad ucyfrowieniem dokumentacji katalogowej rozpoczęto budowę Cieszyńskiej Biblioteki Wirtualnej, w ramach której jeszcze w 2003 r. udostępniono elektroniczne kopie blisko 100 dzieł składających się na kanon dawnego cieszyńskiego piśmiennictwa historycznego. Mimo, iż zaprezentowano je wyłącznie w postaci graficznej, pozbawionej efektywnego systemu wyszukiwawczego, CBW spotkała się z dużym zainteresowaniem ze strony internautów, mierzonym systematycznie rosnącą liczbą wyświetleń oraz wieloma odesłaniami w polskich i zagranicznych serwisach internetowych. Jej funkcjonowanie pozwoliło Książnicy Cieszyńskiej rozpoznać potrzeby w zakresie dostępu do elektronicznych wersji dokumentów piśmienniczych dotyczących Śląska Cieszyńskiego, a zarazem organizacyjne i techniczne możliwości ich digitalizacji oraz upowszechniania. Doświadczenia te okazały się niezwykle przydatne podczas przygotowywania projektu „Ochrona i konserwacja cieszyńskiego dziedzictwa piśmienniczego”, w ramach którego dygitalizacją objęto rękopisy odnoszące się do historii Śląska Cieszyńskiego oraz kolekcja dawnej regionalnej prasy i czasopism. Do końca 2009 r. wykonane zostaną kopie łącznie 580 000 stron, z czego na samą Książnicę przypada blisko 405 000 stron. Oprócz źródłowych plików TIFF oraz użytkowych publikacji w formacie PDF i DjVu, równolegle przygotowywane są kopie mikrofilmowe, przeznaczone do wieczystej archiwizacji. Tak realizowany proces dygitalizacji pozwoli na osiągnięcie dwóch celów. Z jednej strony radykalnie zwiększona zostanie dostępność unikalnych partii cieszyńskich zbiorów, z drugiej zaś poprawi się ich bezpieczeństwo. Łączne koszty owego procesu wyniosą 679 700 PLN.
Zawarcie “Porozumienia o współtworzenia Śląskiej Biblioteki Cyfrowej” poprzedzone zostało kilkumiesięcznymi negocjacjami, w efekcie których Książnica Cieszyńska skłoniła założycieli Śląskiej Biblioteki Cyfrowej do przeprowadzenia zmian w sposobie udostępniania cyfrowych kopii. Na wniosek Książnicy interfejs ŚBC wzbogacony został o dodatkową opcję (odsyłacz w menu o nazwie „Publikacje Uczestników”), pozwalającą każdej ze współtworzących ŚBC instytucji prezentować swoje zbiory indywidualnie, w osobnej zakładce, wyposażonej w tekst wprowadzający, własne znaki graficzne, liczniki wyświetleń, a także zestawienia ostatnio dodanych i najczęściej czytanych publikacji. Stwarza to poszczególnym bibliotekom możliwość efektywniejszego wiązania realizowanej przez siebie polityki w zakresie dygitalizacji zbiorów z zainteresowaniami i potrzebami społeczności, na rzecz których działają. Członkom tych ostatnich zaś taki sposób prezentacji danych pozwala nie tylko na bieżące obserwowanie postępów prac dygitalizacyjnych we własnych bibliotekach, ale także na przeszukiwanie ich zbiorów bez konieczności przeprowadzania tego rodzaju operacji w całym zasobie ŚBC.
Włączając się do budowy Śląskiej Biblioteki Cyfrowej, Książnica Cieszyńska w pierwszej kolejności do jej dyspozycji oddała cyfrowe kopie przygotowane na potrzeby Cieszyńskiej Biblioteki Wirtualnej, teraz zaś przetworzone zgodnie ze standardami przyjętymi w ŚBC, a więc przekonwertowane do formatu DjVu i – w przypadku tekstów drukowanych czcionką łacińską – wyposażone w warstwę OCR. Zbiórów, obejmujący monografie oraz przyczynki historyczne, wydawnictwa statystyczne i źródłowe, pamiętniki, bibliografie, informatory, które bądź bezpośrednio odnoszą się do Śląska Cieszyńskiego, bądź też odgrywają pomocniczą rolę w badaniach nad jego dziejami, liczy blisko 13 000 stron. W ciągu 2009 r. będzie on stopniowo wzbogacany o cyfrowe kopie powstające w rezultacie projektu “Ochrona i konserwacja cieszyńskiego dziedzictwa piśmienniczego”. Poza licząca ok. 1 000 jednostek inwentarzowych kolekcją manuskryptów Biblioteki Leopolda Jana Szersznika, znajdą się tu cyfrowe wersje kilkudziesięciu tytułów dawnej cieszyńskiej prasy, w tym również tych najbardziej znanych, jak “Gwiazdka Cieszyńska”, “Dziennik Cieszyński”, czy “Silesia”. W sumie cyfrowy zasób, który Książnica Cieszyńska zamierza do końca 2009 r. udostępnić za pośrednictwem Śląskiej Biblioteki Cyfrowej, obejmie kopie blisko 420 000 stron. Liczba ta ulokuje Książnicę Cieszyńską w ścisłej czołówce instytucji udostępniających swoje zbiory w ŚBC, której zasoby obejmują aktualnie ok. 11 000 pozycji, w zdecydowanej większości stanowiących kopie pojedynczych numerów gazet oraz jednostronicowych dokumentów i fotografii.
Inicjując w 2003 r. prace dygitalizacyjne, Książnica Cieszyńska zdecydowała, że ucyfrowieniem objęte zostać powinny zbiory o ściśle regionalnym charakterze, które mają niewielkie szanse na uwzględnienie w projektach digitalizacji realizowanych przez inne ośrodki. W odróżnieniu więc od wielu polskich bibliotek, które digitalizację rozpoczynają na ogół od znajdujących się w ich posiadaniu inkunabułów i starych druków, Książnica skoncentrować zamierzała się na piśmiennictwie powstałym w regionie i regionu dotyczącym. Założenie to w praktyce zastosowano w odniesieniu do „Cieszyńskiej Biblioteki Wirtualnej”, która zbudowana została z dzieł składających się na kanon dawnej cieszyńskiej literatury historycznej, niezbędnych każdemu regionaliście. Cel ten wpłynął także na dobór materiałów, które zdygitalizowane są w ramach projektu „Ochrona i konserwacja cieszyńskiego dziedzictwa piśmienniczego”. Również w przyszłości realizowaną przez siebie politykę w zakresie dygitalizacji zbiorów Książnica Cieszyńska zamierza koncentrować na piśmiennictwie regionalnym, uznając jego włączenie do systemu krajowych i europejskich zbiorów danych cyfrowych za jedno ze swoich fundamentalnych zadań.
