Akta Komory Cieszyńskiej są najcenniejszym przechowywanym w zasobie Oddziału w Cieszynie Archiwum Państwowego w Katowicach zespołem akt.

Zawarte są w nim gromadzone w siedzibie książąt cieszyńskich z rodziny Piastów i późniejszych administratorów książąt habsburskich pergaminy, księgi i akta byłego archiwum zamkowego w Cieszynie z lat 1438 – 1929. Mimo zdekompletowania, stanowią one dla badaczy podstawowe źródło do poznania dziejów Śląska Cieszyńskiego, którego znacznymi obszarami, do chwili upadku monarchii austro-węgierskiej, zarządzała Dyrekcja Komory Arcyksiążęcej. Habsburgowie dzierżyli ziemie śląsko-cieszyńskie w części jako dawne lenno – księstwo cieszyńskie z przywiązanym do tego lenna tytułem i prerogatywami książąt cieszyńskich oraz w części jako dobra rodzinne, nabyte głównie w XVIII i XIX wieku.

       Samodzielne księstwo cieszyńskie powstało około 1290 roku, kiedy to najstarszy z synów Władysława opolsko-raciborskiego, Mieszko, otrzymał kasztelanię cieszyńską oraz ziemię oświęcimską. Piastowie panowali w księstwie do 1653 roku, do śmierci ostatniej ich przedstawicielki, księżnej Elżbiety Lukrecji. Po wygaśnięciu cieszyńskiej linii dynastii Piastów księstwo przypadło Habsburgom jako królom Czech, gdyż już w 1327 roku Kazimierz I, książę cieszyński, złożył hołd lenny królowi czeskiemu Janowi Luksemburskiemu. Kiedy w 1526 roku w bitwie z Turkami pod Mohaczem zginął Ludwik, król węgierski i czeski, na mocy wcześniejszych układów ziemie Korony św. Wacława uzyskali Habsburgowie. Po śmierci Elżbiety Lukrecji księstwo cieszyńskie, jako wygasłe lenno, objęli w bezpośrednie posiadanie królowie czescy, posiadający jednocześnie tytuł Cesarzy Rzymskich Narodu Niemieckiego. Po zakończeniu I wojny światowej dobra Komory Cieszyńskiej na podstawie pokojowej umowy z St. Germain zostały przejęte przez nowo powstałe państwa polskie i czechosłowackie.

       Książęta cieszyńscy oddziaływali na kształtowanie się na Śląsku Cieszyńskim życia gospodarczego i społecznego, posiadali także znaczny wpływ na rozwój i kształtowanie się stosunków politycznych, sądowych, skarbowych, kościelnych, wyznaniowych, narodowościowych, szkolnych, kulturalnych, oświatowych i innych w podległych im domenach, co znajduje swoje odbicie w aktach zespołu.

Kategorie: CIEKAWOSTKI